عبّاد بن سلمان بصریابوسهل عبّاد بن سلمان بصری ضمری (م ۲۲۰ هـ)، از بزرگان معتزله بصره در قرن سوم هجری قمری بود. ۱ - معرفی اجمالیابوسهل عبّاد بن سلمان (سلیمان) بن علی بصری ضمری، اهل بصره و از شاگردان هشام بن عمرو فوطی، از داعیان معتزله بود و بخشی از دانش خویش را از وی فرا گرفت. ابوسهل از بزرگان معتزله بصره بود و علی‌رغم آنکه از آرای ایشان حمایت می‌کرد، نظریه‌های منحصر به فردی داشت. وی معتقد بود که موضوعاتی از قبیل کافر، فاسق، امراض و مانند آن آفریده خدا نیست و خداوند بر افعال قبیح قدرت ندارد. ابوعلی جبّائی توانایی وی را در کلام ستوده، اما او را به کمی عقل متهم کرده است. ابوسهل با عبدالله بن محمد بن کُلاّب قطان، از متکلمان جبریه مناظراتی داشته و او را به خاطر عقایدش نصرانی دانسته است. [۱۱]
ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۳۰.
۲ - آثار و تاریخ وفاتابوسهل در سال ۲۲۰ هـ درگذشت و آثاری از خود بر جای گذاشت که عبارت‌اند از: اثبات الجزء الذی لا یتجزّا انکار ان یخلق الناس افعالهم تثبیت دلالة الاعراض [۱۳]
ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۵.
و الابواب. [۱۴]
مهدی لدین الله، احمد بن یحیی، طبقات المعتزله، ص۷۷.
۳ - پانویس
۴ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۲۲، برگرفته از مقاله «ابوسهل عبّاد بن سلمان بصری». |